De gemeente Margraten bestaat uit de kerkdorpen Margraten, Cadier en Keer, Bemelen, Sint Geertruid, Mheer, Noorbeek, Banholt, Eckelrade en Scheulder. De huidige gemeente Margraten is in 1982 ontstaan bij de gemeentelijke herindeling van Zuid-Limburg door het samenvoegen van de gemeenten Margraten, Cadier en Keer, Noorbeek, Mheer, Bemelen en Sint Geertruid en toevoeging van de kern Scheulder van de voormalige gemeente Wijlre en het gedeelte van de kern Eckelrade, dat tot de gemeente Gronsveld behoorde naast het gedeelte van deze kern, dat tot de gemeente Sint Geertruid behoorde. Voor de gemeentenaam Margraten werd bij deze herindeling gekozen vanwege de grote internationale bekendheid van deze naam door de aanwezigheid van de Amerikaanse militaire begraafplaats. De juiste herkomst van de naam Margraten is niet meer te achterhalen. De bestaande verklaringen berusten nagenoeg allen op een veronderstelling. Daarbij wordt de naam Margraten o.a. gekoppeld aan de naam van de H. Margareta, patrones van de parochie Margraten. Een van de voorlopers van de plaatsnaam Margraten is Syntte Margeratten (in 1393 genoemd). Daarna volgen nog de benamingen St. Margroten, St. Margre(e)ten, St. Margroeten, Synt Mariengrate. In het Partagetractaat van 1661 is sprake van Marckgraten. In 1692 wordt het Marigraeten, en in 1754 wordt een secretaris van Margenraeten aangesteld. Daarna wordt het vaak Margraeten met al dan niet het voorvoegsel Sint of Synt en uiteindelijk Margraten. De gemeente Margraten maakt deel uit van het Nationaal Landschap Mergelland en is met haar negen kernen en drieëntwintig gehuchten één van de mooiste Zuid-Limburgse gemeenten in natuurlijk en natuurhistorisch opzicht. Zijn de kernen Cadier en Keer en Margraten, met behoud van hun cultuur/ historische eigenheid, uitgegroeid tot forensenplaatsen, de zeven overige kernen hebben hun landelijk karakter behouden.
